Τι θα πει “πολιτισμός” του Σπύρου Κομίνη

Τι θα πει “πολιτισμός” του Σπύρου Κομίνη
Η γνώμη ενός Γερμανού κι ενός Αμερικανού ιστορικού
Werner Jaeger (30 Ιουλίου 1888 - 9 Οκτωβρίου 1961) στο πολύτομο έργο του "Παιδεία: Τα ιδεώδη του Ελληνικού Πολιτισμού".
"Έχουμε συνηθίσει να χρησιμοποιούμε τη λέξη "πολιτισμός", όχι για να περιγράψουμε ένα ιδανικό το οποίο ανήκει μόνο στον ελληνοκεντρικό κόσμο, αλλά με μια έννοια πολύ περισσότερο τετριμμένη και γενική, για να δηλώσουμε κάτι αυθύπαρκτο σε κάθε έθνος του κόσμου, ακόμα και στα πιο πρωτόγονα. Χρησιμοποιούμε τη λέξη "πολιτισμός" για ολόκληρο το σύμπλεγμα του τρόπου ζωής και έκφρασης που χαρακτηρίζει κάθε έθνος. Έτσι η λέξη "πολιτισμός" έχει καταντήσει να έχει την έννοια μιας απλής ανθρωπολογικής εικόνας και όχι μιας ιδέας που έχει αξία, που αποτελεί ένα ιδανικό, το οποίο πρέπει συνειδητά να κατακτήσουμε.

Με αυτή την αόριστη και αναλογική έννοια (που δίνουμε σήμερα στον πολιτισμό) επιτρέπεται να μιλάμε για κινέζικο, ινδικό, εβραϊκό και αιγυπτιακό πολιτισμό, παρ' όλο που κανένα από αυτά τα έθνη δεν είχε μια λέξη, ή ένα ιδανικό, το οποίο να αντιστοιχεί σε έναν αληθινό πολιτισμό. Φυσικά κάθε οργανωμένο έθνος έχει ένα εκπαιδευτικό σύστημα. Αλλά ο Νόμος και οι προφήτες του Ισραήλ, το κομφουκιανικό σύστημα των Κινέζων, το Ντάρμα των Ινδών, είναι σε ολόκληρη την διανοητική τους δομή, θεμελιακά και ουσιαστικά διαφορετικά από το ελληνικό ιδανικό του πολιτισμού. Και τελικά, η συνήθεια να μιλάμε για "προελληνικούς πολιτισμούς", δημιουργήθηκε από το θετικιστικό πάθος της ισοπέδωσης των πάντων στους ίδιους όρους: Η οπτική αυτή οδηγεί σε κληρονομικά ευρωπαϊκές περιγραφές μη ευρωπαϊκών πραγμάτων και περιφρονεί το γεγονός ότι η ιστορική μεθοδολογία παραχαράσσεται, σε μια προσπάθεια να προβάλουμε τις δικές μας αντιλήψεις σε έναν κόσμο που είναι ξένος προς αυτές".



Ας δούμε τώρα και τον Αμερικανό ιστορικό Ρόναλντ Στιλ:



«Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η αληθινή επαναστατική δύναμη. Πιστεύουμε ότι οι θεσμοί μας πρέπει να στείλουν όλους τους άλλους στον σκουπιδοτενεκέ της Ιστορίας. Ηγούμαστε ενός οικονομικού συστήματος που έχει ενταφιάσει κάθε άλλη μορφή παραγωγής και διανομής, αφήνοντας μεγάλο πλούτο και μερικές φορές μεγάλα ερείπια στο πέρασμά του. Τα πολιτιστικά μηνύματα που μεταδίδουμε μέσω του Χόλιγουντ και των Μακντόναλντς, φτάνουν μέχρι τις άκρες του κόσμου για να κατακτήσουν αλλά και να υπονομεύσουν άλλες κοινωνίες. Αντίθετα από τους περισσότερους παραδοσιακούς κατακτητές, δεν μας ικανοποιεί να καταπιέζουμε απλώς τους άλλους: Επιμένουμε να μας μιμούνται. Φυσικά για το καλό τους. Είμαστε οι πιο επίμονοι προσηλυτιστές του κόσμου: Ο κόσμος πρέπει να είναι δημοκρατικός. Πρέπει να είναι καπιταλιστικός...»